«Ξεπαγώνουν» την αυτοαξιολόγηση των σχολείων - Διαλύονται οι ψευδαισθήσεις

Χρήστος Κάτσικας
ΟΔΗΓΙΑ» ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ
Επιστρέφει η αυτοαξιολόγηση των σχολείων

Η υποχρεωτική ετήσια επαναλαμβανόμενη αυτοαξιολόγηση όλων των σχολικών μονάδων της χώρας, περιλαμβάνεται στη συμφωνία του υπουργού Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου και θεσμών.

Μάλιστα ο Κώστας Γαβρόγλου από τις πρώτες κιόλας μέρες έδωσε το στίγμα των προθέσεων του Υπουργείου Παιδείας: «Ας μη φοβόμαστε να πούμε τη λέξη αξιολόγηση».

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με πληροφορίες, στη συνάντηση της Παρασκευής 21 Οκτωβρίου, οι θεσμοί επικαλέστηκαν τη δυσμενή δημοσιονομική κατάσταση που...
«απαγορεύει» τους διορισμούς στο Δημόσιο και ξεκαθάρισαν ότι για να πραγματοποιηθούν διορισμοί στα σχολεία πρέπει να προηγηθεί αυστηρή και εξαντλητική αξιολόγηση του υπάρχοντος διδακτικού δυναμικού, να απομακρυνθούν οι «ακατάλληλοι» από τις τάξεις και όσα κενά προκύψουν να καλυφθούν με αντίστοιχο αριθμό προσλήψεων.

Στο Μνημόνιο Συνεννόησης που συμφωνήθηκε τον Αύγουστο του 2015 και επικαιροποιήθηκε το καλοκαίρι 2016 αναφέρεται ότι η επανεξέταση του ΟΟΣΑ πρέπει να καλύψει όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων:

• την υλοποίηση της μεταρρύθμισης του «Νέου Σχολείου»·

• τα περιθώρια για περαιτέρω εξορθολογισμό (τάξεων, σχολείων και πανεπιστημίων)· - βλέπε συγχωνεύσεις

• την αποδοτικότητα και την αυτονομία των δημόσιων εκπαιδευτικών μονάδων·

• την αξιολόγηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών, καθώς και τη διαφάνεια σε όλα τα επίπεδα.

Οι συστάσεις αυτές αποτελούν τη βάση στο νέο σχέδιο δράσης (τριετές) για την εκπαίδευση της περιόδου 2016/17-201819. Εκεί ορίζεται σαφώς η θεσμοθέτηση ενιαίου φορέα αξιολόγησης - αυτοαξιολόγηση για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Παράλληλα στην Έκθεση Παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης του 2016 (Σπτέμβριος) που εκδόθηκε για την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφέρεται πως:

- πρέπει να γίνουν κι άλλες συγχωνεύσεις/καταργήσεις σχολείων-τάξεων-πανεπιστημίων

- ΕΕ-ΟΟΣΑ-ΔΝΤ ανησυχούν για το πάγωμα της αξιολόγησης.

- Οι μισοί εκπαιδευτικοί στην Α/βάθμια (49%) είναι άνω των 50 ετών και πως τα επόμενα 6 χρόνια ο πληθυσμός της Α/βάθμιας θα μειωθεί κατά 25% .

Στην Έκθεση αυτή διαβάζουμε: "Η αναδιάρθρωση του δικτύου σχολικών μονάδων σταμάτησε πρόσφατα και έκτοτε δεν πραγματοποιήθηκε καμία άλλη ουσιαστική ενέργεια για την προσαρμογή του συστήματος στις ανάγκες της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ως εκ τούτου, καθίσταται αναγκαίο να προσδιοριστούν περαιτέρω σε ποσοτικό επίπεδο οι ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς και να διερευνηθούν τα περιθώρια αύξησης της αποδοτικότητας του εκπαιδευτικού δυναμικού"... "Δεδομένης της θετικής επίδρασης που μπορούν να έχουν η αυτονομία και η λογοδοσία στις εκπαιδευτικές επιδόσεις, θεωρείται ανησυχητικό το γεγονός ότι έχουν ανασταλεί οι διαδικασίες για την αξιολόγηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών (αυτοαξιολόγηση για τα σχολεία και ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών), ακόμα και στην ιδιωτική εκπαίδευση (ΟΟΣΑ 2016). Η αρμόδια διοικητική αρχή (ΑΔΙΠΠΔΕ) δεν επιτελεί έτσι πλήρως την αποστολή της, που συνίσταται στη διασφάλιση της ποιότητας και στην αξιολόγηση".

Αν συνδυάσει κανείς τα "πορίσματα-υπομνήματα" των επιτροπών του Αντώνη Λιάκου και του Κώστα Γαβρόγλου με τις συστάσεις ΕΕ-ΟΟΣΑ με τις "οδηγίες" της Έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι κατευθύνσεις και οι στόχοι του Υπουργείου Παιδείας φαίνονται ξεκάθαρα: Βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε μια διαδικασία η οποία στρώνει το έδαφος και για απολύσεις και για κινητικότητα και για συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων

Και αν πει κανείς ότι το πόρισμα της Επιτροπής Γαβρόγλου τονίζει ότι η αυτοαξιολόγηση πρέπει να έχει στόχο «τη βελτίωση και όχι την επιβολή κυρώσεων», τα ίδια επικαλούνταν και όλοι οι υπουργοί Παιδείας που επιχείρησαν την επαναφορά της αξιολόγησης στο σχολείο («μη τιμωρητική», «ανατροφοδοτική» και άλλα ηχηρά παρόμοια).

ΤΟ «ΒΑΘΥ ΚΡΑΤΟΣ» ΤΗΣ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Οι προσπάθειες για τη «νέα αξιολόγηση», την «αυτοαξιολόγηση», αποτελούν τον πυρήνα χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία φαίνεται να δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για αυτό το νέο τρόπο αξιολόγησης που σε σχέση με τον παραδοσιακό έχει ένα σημαντικό πολιτικό όφελος: Καθώς παρουσιάζεται με προκάλυψη μοντέρνα και αθώα, αφοπλίζει την κριτική των εκπαιδευτικών στην παραδοσιακή αξιολόγηση ενώ την ίδια ώρα λιπαίνει το έδαφος για την σταδιακή εφαρμογή του νεοεπιθεωρητισμού. Στόχος; Η νομιμοποίηση αφενός της μείωσης των σχολικών μονάδων μέσω του κλεισίματος-συγχώνευσης «αντιπαραγωγικών» σχολείων και αφετέρου το σπρώξιμο προς την έξοδο ενός μεγάλου τμήματος εκπαιδευτικών που συνεχίζουν να αμείβονται με αμοιβές οι οποίες προέρχονται από την προ μνημονίου εποχή. Χέρι χέρι είναι, παράλληλα, η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών και το ρίξιμο των σχολείων στη ζούγκλα του ανταγωνισμού για να εξασφαλίσουν μαθητές και χρηματοδότηση.

Να το πούμε καθαρά: Η λεγόμενη αυτοαξιολόγηση θα αρχίσει με απογείωση του γραφειοκρατικής δουλειάς του εκπαιδευτικού (συμπλήρωση εντύπων, φορμών με δείκτες, τυποποιημένες απανωτές συνεδριάσεις συλλόγων, κλπ) και θα καταλήξει στη χειραγώγηση, τον επιθεωρητισμό και την απόλυση. Και αυτά δεν αποτελούν «μελλοντολογία» αλλά διαπιστώσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας σε χώρες που υπάρχει η αυτοαξιολόγηση καθώς είναι γνωστό ότι η αυτοαξιολόγηση είναι η οργανική εξέλιξη του επιθεωρητισμού στο «μεταμοντέρνο» σχολείο.

Ήδη με το νομοθετικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί (ν.4024/11 για το μισθολόγιο -βαθμολόγιο, ν.4142/13 για την «Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας στην Εκπαίδευση», ΠΔ 152/13 για την «Αξιολόγηση των εκπαιδευτικών», ν.3848/10, ν. 3679/10 που δεν έχουν καταργηθεί και ισχύουν) όλες οι πλευρές της αξιολόγησης (όπως η ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, η αυτοαξιολόγηση και η εξωτερική αξιολόγηση σχολείων) έχουν απολύτως συνδεθεί μεταξύ τους. Ποιό συγκεκριμένα, σχετικά με την αυτοαξιολόγηση – αξιολόγηση των σχολείων στο άρθρο 32 παρ. 7 του ν. 3848/10 αναφέρεται ότι «την αξιολόγηση της δράσης των σχολικών μονάδων ακολουθεί η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών».

ΔΙΑΛΥΟΝΤΑΙ ΟΙ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

Η ψευδαίσθηση κάποιων εκπαιδευτικών, ότι η αυτοαξιολόγηση θα αναδείξει όψεις της δουλειάς τους και θα τις επιβραβεύσει (με τι άραγε σε μια εποχή λιτής και σφιχτής εισοδηματικής πολιτικής;), δηλαδή το πόσα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης κάνουν στο σχολείο, πόσα θεατρικά έργα, τι εκδηλώσεις, αν βγάζουν ή όχι εφημερίδα, χωρίς να υπολογίζεται η επίδοση των μαθητών τους σε εθνικές εξετάσεις ή σταθμισμένα τεστ, διαλύεται από τους ίδιους τους θεωρητικούς της αυτοαξιολόγησης. Να το πούμε άλλη μια φορά: δεν μπορεί να υπάρξει αξιολόγηση χωρίς σύγκριση επίδοσης μαθητών. Και το Υπουργείο Παιδείας θέλει ακριβώς να χρεώσει τις επιδόσεις των μαθητών αποκλειστικά στους εκπαιδευτικούς για να μπορεί μετά, εξαγοράζοντας τη συναίνεση της κοινής γνώμης, να νομιμοποιήσει τον εξοστρακισμό τους. 

Ένας από τους σημαντικότερους θιασώτες της αυτοαξιολόγησης, ο John MacBeath και οι συνεργάτες του στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα της αυτοαξιολόγησης είναι ειλικρινείς και αποκαλυπτικοί καθώς γράφουν: «Η επίδοση των μαθητών στις εξετάσεις είναι κάτι που μπορεί να μετρηθεί και να συγκριθεί», «Οι επιδόσεις σας στην ιστορία ή στη βιολογία εξαρτώνται από την αποτελεσματικότητα των καθηγητών σας».

https://www.alfavita.gr/arthron/ekpaideysi/xepagonoyn-tin-aytoaxiologisi-ton-sholeion-dialyontai-oi-pseydaisthiseis