Περί «όρων και προϋποθέσεων» προβλέψεων και προοπτικών στο μέτωπο της παιδείας

Των Ζαχαρούλα Νταλέ* και Μπάμπη Σονιάδη**

Μέσα στο καλοκαίρι η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου πραγματοποίησε ένα ακόμα αποφασιστικό βήμα στην εφαρμογή της πολιτικής της βούλησης. Οδήγησε σε εφεδρεία – απόλυση 2150 εκπαιδευτικούς και επιφυλάσσει την ίδια «τύχη» σε τουλάχιστον 12.500 δημοσίους υπαλλήλους.

Παρατηρούμε λοιπόν ότι για μια ακόμα μια φορά οι οργανικοί διανοούμενοι της..... άρχουσας τάξης (εφημερίδες ΔΙΑΘΕ, κανάλια, δημοσιογράφοι, «καλλιτέχνες και γραφιάδες») να λειτουργούν εκ των υστέρων υποβοηθητικά στην «τεκμηρίωση» της ηγεμονίας της. Συνέπεια αυτού είναι ότι βομβαρδιστήκαμε από μικροσκάνδαλα στο Δημόσιο, διεφθαρμένους υπαλλήλους τεμπέληδες, επίορκους, απείθαρχους (ενώ ταυτόχρονα τα νησιά μας κατακλύστηκαν από γαλαντόμους «σπάταλους» ταξιδιώτες «success story» της κυβερνητικής αφήγησης…) Οι εφεδρείες και οι επικείμενες απολύσεις στο Δημόσιο τομέα που για πρώτη φορά υλοποιούνται τόσο άμεσα και παρά την αντισυνταγματικότητα τους, όσο τραγικά και αν επηρεάζουν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων, δεν αιφνιδιάζουν κανέναν από τους αντιπάλους αυτής της πολιτικής δηλαδή τον κόσμο της Αριστεράς, τα πολιτικά κόμματα που την αποτελούν και τα συνδικάτα που εκφράζουν τα συμφέροντα των «διευθυνόμενων».

Γιατί γνωρίζουμε ότι η καθεστηκυία τάξη έχει πολυάριθμο και εξασκημένο προσωπικό αλλάζει ανθρώπους και προγράμματα με στόχο να επιβάλλει τη θέλησή της με μεγάλη ταχύτητα. Ακόμα και αν καμιά φορά, συγκυριακά, αυτός ο έλεγχος μοιάζει να της ξεφεύγει. Συχνά μάλιστα εκθέτει τον εαυτό της προχωρώντας σε «αυτοκριτική», χρησιμοποιώντας δημαγωγικές υποσχέσεις και αν ακόμα φαίνεται ότι ρισκάρει τους ίδιους τους πυλώνες της ιδεολογίας της (ιδιοκτησία, έμμισθη εργασία, τραπεζικές καταθέσεις), διατηρεί παρ΄ όλα αυτά την εξουσία της με στόχο να συντρίψει τον αντίπαλό της (έχοντας οικειοποιηθεί μάλλον κατά το δοκούν τη βεμπεριανή θέση ότι κράτος κατέχει το μονοπώλιο της έννομης χρήσης βίας). Και τέτοιες στιγμές δυστυχώς, έχουν υπάρξει πολλές, επιστράτευση απεργιών, επιχειρήσεις αρετής, καταστολή διαδηλώσεων, αστυνομική βία και τόσα άλλα.

Όλα τα παραπάνω συνιστούν την κυβερνητική αφήγηση της «έγκυρης ρεαλιστικής πραγματικότητας». Μιας πραγματικότητας που βαφτίζεται στον αγοραίο «εξορθολογισμό», στην «δημοσιονομική εξυγίανση», στην «αμεροληψία» ή πολύ απλά στην πολιτική αναγκαιότητα για την έκτακτη περίσταση.

Απαραίτητο λοιπόν είναι οι προοδευτικές δυνάμεις της κοινωνίας, είτε σαν δρώντα υποκείμενα, είτε στις θεσμοθετημένες συλλογικές εκφράσεις τους (κόμματα, συνδικάτα, σωματεία) να οργανώσουν τις αντιστάσεις εκείνες που θα εμποδίσουν την υλοποίηση του στόχου του αντιπάλου τους. Το κυριότερο όμως είναι να συμβάλλουν και να ηγηθούν στη δημιουργία γεγονότων θετικών για τα συμφέροντα των πληττόμενων κοινωνικών ομάδων . Σ΄ αυτή την περίπτωση ένα από τα κυρίαρχα – επίκαιρα γεγονότα είναι το «χτίσιμο» μια απεργίας ειδικότερα στο χώρο της εκπαίδευσης, που θέλει και μπορεί να εξελιχθεί σε πολιτική πράξη, που με τη δυναμική της θα δημιουργήσει άλλα γεγονότα τόσο αντίστασης όσο και δημιουργίας .

Η προηγούμενη απεργία, στο χώρο της εκπαίδευσης, που δεν έγινε, θα μπορούσε να θεωρηθεί οδηγός χρήσιμων συμπερασμάτων. Δηλαδή οι περιβόητοι όροι και προϋποθέσεις που αναφέρονταν στο συσχετισμό δυνάμεων, στην ισχυρή βούληση ή όχι των εμπλεκομένων στην απεργιακή κινητοποίηση, ο φόβος για μια κοινωνία εχθρική, αδιάφορη απέναντί της, το ταμπού των πανελλήνιων εξετάσεων όλα εν τέλει που λειτούργησαν ανασχετικά έδειξαν ότι δεν υπήρξε ουσιαστική προγραμματική επεξεργασία, πρόβλεψη αλλά και προοπτική του αγώνα.

Ομως οι όροι και οι προυποθέσεις, η πρόβλεψη και η προοπτική δεν είναι κάτι που εκχωρείται σε μια ψυχαναλυτικού τύπου ανάλυση ή σε «τρέχουσες» αντικειμενικότητες και «αμερόληπτες» αναλύσεις.‘’ Προβλέπω σημαίνει βλέπω καλά το παρόν και το παρελθόν σε κίνηση…’’ ‘’… όποιος κάνει την πρόβλεψη στην πραγματικότητα έχει ένα πρόγραμμα που θέλει να το κάνει να θριαμβεύσει και η πρόβλεψη είναι ακριβώς το στοιχείο αυτού του θριάμβου.’’ λέει ο Γκράμσι στο βιβλίο του για το Μακιαβέλι

Γιατί αυτή η κίνηση, η καταιγιστική ροή των γεγονότων, η συμπαγής πυκνότητα του πολιτικού χρόνου, κατέδειξε με σαφή τρόπο τους φόβους και τις ιδεοληψίες που χαρακτήρισαν τις προηγούμενες κινητοποιήσεις. Ποιος θα αντιμετωπίσει πλέον τις πανελλήνιες εξετάσεις σαν την σαμανική τελετή της ελληνικής οικογένειας όταν το καινούργιο λύκειο τις πολλαπλασιάζει, ποιος θα ισχυριστεί ότι τα παιδιά των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων κρατούνται όμηροι από τις κλειστές σχολικές μονάδες, όταν μόλις χθες αυθαίρετα 102 τέτοιες σχολικές μονάδες έκλεισαν οριστικά την πόρτα τους για δεκάδες χιλιάδες από αυτούς. Ποιος θα επικαλεσθεί την αδράνεια των συντηρητικών εκπαιδευτικών μπροστά στο φόβο της ενδεχόμενης απόλυσής τους, όταν αυτή έχει ήδη συντελεσθεί με τον πιο θριαμβευτικό «κοινωνικά χρήσιμο» τρόπο.

Από τη στιγμή που αντιλαμβάνεσαι ότι η πραγματικότητα είναι το αποτέλεσμα της ανθρώπινης θέλησης πάνω στην κοινωνία των πραγμάτων το να αξιολογείς την κυρίαρχη θέληση της κυβέρνησης και των συντηρητικών αντανακλαστικών μιας χειραγωγούμενης κοινωνίας σαν στοιχείο αντικειμενικό και αμετάβλητο, ακρωτηριάζει την πραγματικότητα. Αντίθετα ορίζοντας την πραγματικότητα σαν μια διαδικασία σε κίνηση και εξέλιξη σε συνεχή αλλαγή ισορροπιών και επενεργώντας σ΄ αυτή με την ισχυρή και ακλόνητή σου θέληση για αλλαγή ισορροπιών, χρησιμοποιώντας ένα ή πολλά προγράμματα που με ακρίβεια εντομολόγου θα ανταποκρίνεται, καίρια, αποτελεσματικά στη συγκυρία, στις θετικές και αρνητικές εξελίξεις, που θα είναι δεκτικό στην επικαιροποίησή του με στρατηγικές και ελιγμούς ,χωρίς να φετιχοποιεί την ίδια την απεργία, αλλά ούτε να την αντιμετωπίζει σαν μουσειακό έκθεμα, μόνον τότε θα είσαι έτοιμος να δημιουργήσεις τη βαθιά τομή που διεκδικείς. ‘’,,,Οταν χρησιμοποιείς την θέληση για να δημιουργήσεις μια καινούργια ισορροπία δυνάμεων που πραγματικά υπάρχουν και δρουν, στηριζόμενος πάνω σε κείνη την καθορισμένη δύναμη που θεωρείται προοδευτική και ισχυροποιώντας την για να την κάνεις να θριαμβεύσει ,σημαίνει πάντα ότι κινείσαι στο έδαφος της πραγματικότητας, αλλά για να την κυριαρχήσεις και να την ξεπεράσεις. Το πως πρέπει να είναι τα πράγματα είναι άρα ίσως συγκεκριμένο, είναι μάλιστα η μοναδική ρεαλιστική και ιστορική ερμηνεία της πραγματικότητας, είναι ιστορία σε δράση, πολιτική πράξη. ‘’Γκράμσι για τον Μακιαβέλι (τετράδια φυλακής).

*Ζαχαρούλα Νταλέ (εκπαιδευτικός σε διαθεσιμότητα ) **Μπάμπης Σονιάδης (εκπαιδευτικός)