Ένας δημοσκόπος της αριστεράς αναλύει τα πρόσφατα δεδομένα.

Συ­νέ­ντευ­ξη του Ηλία Νικολακόπουλου στον Μά­κη Μπα­λα­ού­ρα («Εποχή»)

Η κυ­βερ­νη­τι­κή κρί­ση που ε­ξε­λίσ­σε­ται ε­νό­ψει της ψή­φι­σης στη βου­λή του νέ­ου σκλη­ρού πα­κέ­του μέ­τρων, α­φή­νει α­νοι­χτά ό­λα τα εν­δε­χό­με­να στην πο­λι­τι­κή σκη­νή και στην κοι­νω­νία. 

Ποιες διερ­γα­σίες συ­ντε­λού­νται και ποιες δια­γρά­φο­νται; Ποιες εί­ναι οι προο­πτι­κές της Αρι­στε­ράς σ’ αυ­τό το πε­ρι­βάλ­λο­ν;

Η κυ­βέρ­νη­ση με­τρά­ει μό­λις 130 μέ­ρες και βλέ­που­με ό­τι βρί­σκε­ται σε ε­σω­τε­ρι­κή κρί­ση. Ταυ­τό­χρο­να η πο­λι­τι­κή της δεν γί­νε­ται α­πο­δε­κτή α­πό τη με­γά­λη πλειο­ψη­φία της κοι­νω­νίας. Πώς ε­ξη­γεί­ται αυ­τό;

Η κυ­βέρ­νη­ση έ­σερ­νε ε­πί μή­νες τη λή­ψη δη­μο­σιο­νο­μι­κών μέ­τρων, ε­νώ κου­βε­ντιά­ζο­νταν σε τη­λε­ο­πτι­κά πα­ρά­θυ­ρα που τρο­μο­κρα­τού­σαν τον κό­σμο. Από την ....... άλ­λη, προ­φα­νώς κά­τω α­πό πιέ­σεις, παίρ­νει ό­χι μό­νο τα δη­μο­σιο­νο­μι­κά μέ­τρα τα ο­ποία εί­ναι βέ­βαιο ό­τι θα προ­κα­λέ­σουν τε­ρά­στια ύ­φε­ση, αλ­λά βά­ζει μέ­σα στο ί­διο πα­κέ­το ερ­γα­σια­κά και ο­τι­δή­πο­τε άλ­λο προ­κύ­ψει. Θεω­ρώ ό­τι το ε­πι­κοι­νω­νια­κό παι­χνί­δι το έ­χουν ή­δη χά­σει. Από την άλ­λη με­ριά, στους υ­πό­λοι­πους το­μείς, δεν βλέ­πω να έ­χει υ­πάρ­ξει το ό­ποιο κυ­βερ­νη­τι­κό έρ­γο. Ού­τε οι υ­πουρ­γοί του ΠΑ­ΣΟΚ και της ΔΗ­ΜΑΡ φαί­νε­ται να έ­χουν πε­τύ­χει ση­μα­ντι­κά πράγ­μα­τα. Πι­θα­νό­τα­τα έ­χουν α­ντι­στα­θεί λί­γο στις α­πο­λύ­σεις δη­μο­σίων υ­παλ­λή­λων και έ­χουν προ­τεί­νει κά­τι ε­ναλ­λα­κτι­κό, αλ­λά ό­λα αυ­τά εί­ναι μι­κρής εμ­βέ­λειας. Εί­ναι μια κυ­βέρ­νη­ση η ο­ποία δυ­σκο­λεύε­ται να πα­ρου­σιά­σει το ο­ποιο­δή­πο­τε έρ­γο. Αντ’ αυ­τού, εμ­φα­νί­ζο­νται διά­φο­ρες πρα­κτι­κές που θυ­μί­ζουν την πιο πα­ρα­δο­σια­κή δε­ξιά, με πρό­σφα­τα τα πα­ρα­δείγ­μα­τα της στά­σης της έ­να­ντι των δη­μο­σιο­γρά­φων αλ­λά και μια σει­ρά άλ­λες ε­νέρ­γειες α­ντεκ­δί­κη­σης. Ακό­μα και το σχή­μα που εί­χε αρ­χι­κώς συμ­φω­νη­θεί στις το­πο­θε­τή­σεις στε­λε­χών, δη­λα­δή 5 η ΝΔ, 3 το ΠΑ­ΣΟ­Κ, 2 η ΔΗ­ΜΑ­Ρ, πραγ­μα­τι­κά θυ­μί­ζει το πιο πα­λαιάς κο­πής πε­λα­τεια­κό κρά­τος.

Πα­ρό­λα αυ­τά, φαί­νε­ται ό­τι α­πό τους τρεις ε­ταί­ρους η ΝΔ κρα­τά­ει πε­ρισ­σό­τε­ρο.

Εί­ναι κα­τά τη γνώ­μη μου μάλ­λον α­να­με­νό­με­νο να κρα­τά­ει α­κό­μη, του­λά­χι­στον μέ­χρι να αι­σθαν­θεί ο κό­σμος τα πραγ­μα­τι­κά α­πο­τε­λέ­σμα­τα των μέ­τρων. Όταν θα τα νοιώ­σει ο κό­σμος στην τσέ­πη του α­πό τις γιορ­τές και με­τά, δεν ξέ­ρω τι θα γί­νει. Μην ξε­χνάς ό­τι το πρώ­το μνη­μό­νιο τον Μάιο του 2010 το ΠΑ­ΣΟΚ άρ­χι­σε να το πλη­ρώ­νει α­πό την ά­νοι­ξη του 2011. Μέ­χρι τό­τε και δη­μο­σκο­πι­κά κρα­τού­σε και στις αυ­το­διοι­κη­τι­κές ε­κλο­γές ε­πι­κρά­τη­σε. Η κα­τη­φό­ρα, ε­ξαι­ρε­τι­κά α­πό­το­μη, αρ­χί­ζει 10 μή­νες με­τά το πρώ­το μνη­μό­νιο. Βέ­βαια, τώ­ρα δεν θα πε­ρι­μέ­νου­με 10 μή­νες, διό­τι ή­δη η χώ­ρα και ο κό­σμος βρί­σκε­ται σε α­πό­γνω­ση. Αλλά, πά­ντως, πρώ­τα θα ε­φαρ­μο­στούν τα μέ­τρα και με­τά θα δού­με τις πραγ­μα­τι­κές ε­πι­πτώ­σεις.

Το ΠΑ­ΣΟ­Κ, ό­μως ή­δη κα­ταρ­ρέει…

Οι άλ­λοι δύο ε­ταί­ροι της κυ­βέρ­νη­σης δεν πλη­ρώ­νουν τό­σο τα μέ­τρα, τα ο­ποία έ­τσι και αλ­λιώς ό­λοι τα πε­ρι­μέ­νουν. Το ΠΑ­ΣΟΚ πλη­ρώ­νει την ε­σω­τε­ρι­κή του κρί­ση. Εί­ναι έ­να κόμ­μα το ο­ποίο εί­χε μά­θει στην ήτ­τα του να συ­γκε­ντρώ­νει σχε­δόν το 40% της ψή­φου, 38% εί­ναι το μί­νι­μουμ. Πέ­φτο­ντας ξαφ­νι­κά στο 12%, ση­μαί­νει ό­τι δεν υ­πάρ­χει. Και μά­λι­στα έ­να γε­ρα­σμέ­νο 12%, το ο­ποίο α­πλώς πα­ρα­δο­σια­κά ψή­φι­σε μέ­χρι και τον Ιού­νιο ΠΑ­ΣΟΚ. Ση­μαί­νει ό­τι κομ­μα­τι­κός ορ­γα­νι­σμός δεν υ­πάρ­χει. Υπάρ­χει κά­ποιο στε­λε­χι­κό δυ­να­μι­κό, το ο­ποίο ό­μως αλ­λη­λοϋπο­νο­μεύε­ται. Εκεί­νο που μου έ­χει κά­νει ε­ντύ­πω­ση, κά­τι που δεν φαί­νε­ται, εί­ναι ό­τι υ­πάρ­χουν ο­ρι­ζό­ντιες δια­συν­δέ­σεις σε κά­ποιους συν­δι­κα­λι­στι­κούς ή άλ­λους χώ­ρους. Αλλά αυ­τό δεν εί­ναι το κομ­μα­τι­κό ΠΑ­ΣΟΚ. Εί­ναι οι χώ­ροι που δη­μιουρ­γή­θη­καν, οι σχέ­σεις που οι­κο­δο­μή­θη­καν, οι ο­ρι­ζό­ντιες δια­συν­δέ­σεις που στή­θη­καν, οι ο­ποίες αυ­τή τη στιγ­μή βρί­σκο­νται πε­ρί­που ορ­φα­νές. Δεν έ­χουν πο­λι­τι­κή εκ­προ­σώ­πη­ση, αλ­λά με­τα­ξύ τους έ­χουν αλ­λη­λεγ­γύη.

Λό­γω πε­λα­τεια­κών δε­σμών…

Ναι αλ­λά αυ­τό δεν μπο­ρεί να το κρα­τή­σει το ΠΑ­ΣΟΚ. Ού­τε ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ μπο­ρεί να το ε­γκολ­πω­θεί ό­λο, διό­τι πρώ­τον υ­πάρ­χει και υ­γιές κομ­μά­τι, υ­πάρ­χει και κα­θό­λου υ­γιές κομ­μά­τι. Άρα ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, και α­πέ­να­ντι σε αυ­τόν τον κό­σμο των μι­κρο­με­σαίων στε­λε­χών σε κοι­νω­νι­κούς χώ­ρους, εί­ναι υ­πο­χρεω­μέ­νος να έ­χει μια πο­λύ αμ­φί­θυ­μη α­ντι­με­τώ­πι­ση. Αλλά, για να γυ­ρί­σω στο ΠΑ­ΣΟ­Κ, ως κόμ­μα σχε­δόν έ­χει κλεί­σει τον κύ­κλο του.

Υπάρ­χει και ο Λο­βέρ­δος, ο ο­ποίος λέει να συ­γκρο­τή­σου­με τον σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κό χώ­ρο και ο Χρυ­σο­χοϊδης που λέει πά­με να φτιά­ξου­με τη με­γά­λη πα­τριω­τι­κή ευ­ρω­παϊκή πα­ρά­τα­ξη.

Στο ΠΑ­ΣΟ­Κ, ε­πει­δή εί­ναι σε τε­ρά­στια κρί­ση, υ­πάρ­χουν τρεις ε­πι­λο­γές. Η μια που προω­θεί ο Βε­νι­ζέ­λος, μάλ­λον α­νε­πι­τυ­χώς, εί­ναι να α­να­συ­γκρο­τη­θεί το ΠΑ­ΣΟ­Κ, δια­τη­ρού­με­νο στο 12%, και με­τά βλέ­που­με. Η δεύ­τε­ρη που ε­ξέ­φρα­σε κά­ποια στιγ­μή ο Λο­βέρ­δος, ή­ταν έ­να και­νούρ­γιο κόμ­μα, αλ­λά δεν περ­πα­τά­ει, δεν έ­χει χώ­ρο ύ­παρ­ξης. Η τρί­τη ε­πι­λο­γή εί­ναι η με­γά­λη πα­τριω­τι­κή ευ­ρω­παϊκή πα­ρά­τα­ξη με τη ΝΔ, ό­πως έ­κα­νε ο Πα­πά­γος το 1951-52. Έχω την αί­σθη­ση ό­τι ο­δη­γού­νται σε η­γε­τι­κή σύ­γκρου­ση με­τα­ξύ Βε­νι­ζέ­λου και Λο­βέρ­δου. Ακρι­βώς ε­πει­δή ο Χρυ­σο­χοϊδης δεν φαί­νε­ται να έ­χει ελ­πί­δα σε μια τέ­τοια σύ­γκρου­ση η­γε­τών, α­ντι­προ­τεί­νει την με­γά­λη πα­τριω­τι­κή ευ­ρω­παϊκή πα­ρά­τα­ξη.

Η ΔΗ­ΜΑΡ σε πο­λι­τι­κή δί­νη

Η «υ­πεύ­θυ­νη α­ρι­στε­ρά», η ΔΗ­ΜΑ­Ρ, βρί­σκε­ται στο ε­πί­κε­ντρο της κρί­σης.

Άλλη εί­ναι η ΔΗ­ΜΑΡ του Μαΐου του 2012, άλ­λη του Ιου­νίου και άλ­λη η ση­με­ρι­νή. Εννοώ σε ε­πί­πε­δο ψη­φο­φό­ρου. Του Μαΐου ή­ταν σα­φώς έ­να κόμ­μα προ­ερ­χό­με­νο α­πό τον ευ­ρύ­τε­ρο χώ­ρο της Αρι­στε­ράς. Τον Ιού­νιο έ­χα­σε πε­ρί­που μιά­μι­ση πο­σο­στιαία μο­νά­δα α­πό α­ρι­στε­ρά, που πή­γε στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, και κέρ­δι­σε πε­ρί­που 1,5% α­πό τα δε­ξιά, που ε­ξε­τί­μη­σε τη στά­ση του Κου­βέ­λη. Το κέ­ντρο βά­ρους του ε­κλο­γι­κού σώ­μα­τος εί­χε πά­ει λί­γο δε­ξιό­τε­ρα και με αυ­τή την έν­νοια η συμ­με­το­χή στη συ­γκυ­βέρ­νη­ση δεν ερ­χό­ταν σε α­ντί­θε­ση με το ε­κλο­γι­κό του σώ­μα. Σή­με­ρα, έ­να κομ­μά­τι α­πό τους ψη­φο­φό­ρους του Ιου­νίου, πιο α­ρι­στε­ρό­στρο­φο, την έ­χουν ε­γκα­τα­λεί­ψει. Όμως δη­μο­σκο­πι­κά ε­πι­βιώ­νει πε­ρί­που στο ί­διο ε­πί­πε­δο συλ­λέ­γο­ντας ναυα­γούς του ΠΑ­ΣΟΚ. Εάν το κυ­βερ­νη­τι­κό εγ­χεί­ρη­μα πε­τύ­χαι­νε, τό­τε η ΔΗ­ΜΑΡ ό­ντως θα ή­ταν αυ­τή η ο­ποία θα μπο­ρού­σε να καρ­πω­θεί τον κε­ντρο­α­ρι­στε­ρό χώ­ρο της συ­γκυ­βέρ­νη­σης με πο­λύ κα­λύ­τε­ρες προο­πτι­κές α­πό το ΠΑ­ΣΟΚ. Δεν εί­μαι βέ­βαιος ού­τε ό­τι θα πε­τύ­χει το κυ­βερ­νη­τι­κό εγ­χεί­ρη­μα ού­τε ό­τι θα πε­τύ­χει η ΔΗ­ΜΑΡ να εκ­φρά­σει αυ­τό το χώ­ρο. Ού­τε το ΠΑ­ΣΟΚ μπο­ρεί, ό­πως εί­ναι αυ­τή τη στιγ­μή, να α­να­κάμ­ψει. Η κρί­ση θα εκ­φρα­στεί στον πιο α­δύ­να­μο κρί­κο και αυ­τή τη στιγ­μή ε­νώ ή­ταν το ΠΑ­ΣΟΚ ο πιο α­δύ­να­μος κρί­κος, φαί­νε­ται ό­τι και η ΔΗ­ΜΑΡ μπαί­νει σε αυ­τή τη δί­νη.

Αυ­τά που εί­πες στην αρ­χή για κυ­βέρ­νη­ση πα­λαιάς δε­ξιάς δεν έ­χουν α­ντί­κτυ­πο στους φι­λε­λεύ­θε­ρους της ΔΗ­ΜΑ­Ρ;

Προ­φα­νώς. Η δυ­σα­νε­ξία που δεί­χνει η ΔΗ­ΜΑΡ στην κυ­βερ­νη­τι­κή της συμ­με­το­χή την τε­λευ­ταία ε­βδο­μά­δα, έ­χει να κά­νει α­κρι­βώς ό­χι μό­νο με τη συ­γκε­κρι­μέ­νη ρύθ­μι­ση, αλ­λά με το ό­τι αι­σθά­νε­ται ε­γκλω­βι­σμέ­νη σε μια δε­ξιά κυ­βέρ­νη­ση. Δεν ή­ταν μα­θη­μέ­νοι, ε­κτός ε­λα­χί­στων πε­ρι­πτώ­σεων, σε ό­λο αυ­τό το ε­ξου­σια­στι­κό α­λι­σβε­ρί­σι.

Η Χρυ­σή Αυ­γή διεκ­δι­κεί ρό­λο στη δε­ξιά

Η Χρυ­σή Αυ­γή φαί­νε­ται ό­τι ε­κτι­νάσ­σε­ται…

Έχει α­νο­δι­κή τά­ση. Το ε­πί­πε­δο του 10% δεί­χνει να το έ­χει αγ­γί­ξει ή να το έ­χει ξε­πε­ρά­σει. Δεν έ­χει βέ­βαια στα­θε­ρο­ποιη­μέ­νο α­κρο­α­τή­ριο. Τα κέρ­δη δεν εί­ναι α­κό­μη πα­γιω­μέ­να. Προέρ­χο­νται κα­τά το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος α­πό το χώ­ρο της ΝΔ. Η ΧΑ πλέ­ον έ­χει α­πό ό,τι φαί­νε­ται, τη στρα­τη­γι­κή να α­πο­κτή­σει και σα­φές ι­δε­ο­λο­γι­κό σή­μα ε­ντός του ευ­ρύ­τε­ρου χώ­ρου της δε­ξιάς. Δεν εί­ναι το α­πλώς α­ντι­συ­στη­μι­κό κόμ­μα να­ζι­στι­κής χροιάς. Εντάσ­σε­ται στο χώ­ρο της δε­ξιάς, της πιο πα­ρα­δο­σια­κής, δεν εί­ναι μό­νο στό­χος οι με­τα­νά­στες, εί­ναι και οι α­ρι­στε­ροί. Σα­φώς, το σύν­θη­μα “τι­μή στους χί­τες και τους ταγ­μα­τα­σφα­λί­τες” που φω­νά­ζα­νε στον Με­λι­γα­λά, δεί­χνει ό­τι το­πο­θε­τεί­ται στον α­ντί­πο­δα του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και του ΚΚΕ, αλ­λά κυ­ρίως του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Εάν, ε­πο­μέ­νως, η κυ­βέρ­νη­ση αρ­χί­ζει να φυλ­λο­ρο­εί, αυ­τό θα τρο­φο­δο­τεί την ΧΑ. Η ΧΑ φαί­νε­ται ε­πι­πλέ­ον ό­τι έ­χει υιο­θε­τή­σει έ­ναν α­κτι­βι­σμό που εί­ναι στα ό­ρια της νο­μι­μό­τη­τας. Παί­ζει ε­ντυ­πω­σια­κά με την ο­ρια­κή πρό­κλη­ση. Και κερ­δί­ζει στον κό­σμο στον ο­ποίο α­πευ­θύ­νε­ται. Ένα φαι­νό­με­νο εκ­φα­σι­σμού δεν α­ντι­με­τω­πί­ζε­ται διοι­κη­τι­κά. Πο­λι­τι­κά, ε­πί­σης, εί­ναι δύ­σκο­λο να α­ντι­με­τω­πι­στεί, για­τί ο κό­σμος στον ο­ποίο α­πευ­θύ­νε­ται η ΧΑ δεν α­κούει ε­σέ­να, δεν πρό­κει­ται να α­κού­σει κα­νέ­ναν α­ρι­στε­ρό ή φι­λε­λεύ­θε­ρο. Αυ­τή εί­ναι η με­γά­λη δυ­σκο­λία.

Όμως, η ΧΑ ό­τι έ­χει ει­σχω­ρή­σει στα κοι­νω­νι­κά στρώ­μα­τα ε­μπρά­κτως. Φτιά­χνει, π.χ., κοι­νω­νι­κό πα­ντο­πω­λείο, γρα­φεία ευ­ρέ­σεως ερ­γα­σίας…

Σε αυ­τή τη φά­ση, τώ­ρα που έ­χει ι­σχυ­ρο­ποιη­θεί, διεκ­δι­κεί ση­μα­ντι­κό ρό­λο στην ευ­ρύ­τε­ρη οι­κο­γέ­νεια της δε­ξιάς. Η κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δε­ξιά, η ΝΔ α­πό το 1974 και με­τά, ό­πως εί­χε συμ­βεί και με την κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δε­ξιά την πε­ρίο­δο α­πό το 1950 έως το 1967 που εί­χε εν­σω­μα­τώ­σει ό­λο το βα­θύ χυ­λό της α­κρο­δε­ξιάς, αυ­τό εί­χε μέ­σα της τα α­κρο­δε­ξιά ι­δε­ο­λο­γή­μα­τα και α­πλώς δεν έ­βγαι­νε στον πο­λι­τι­κό λό­γο της. Τώ­ρα η ΧΑ προ­σπα­θεί να α­πο­σπά­σει έ­να κομ­μά­τι του κό­σμου, να α­πε­νο­χο­ποιή­σει αυ­τόν τον φα­σί­ζο­ντα πο­λι­τι­κό λό­γο και να μπο­ρεί ο άλ­λος, που τα έ­λε­γε αυ­τά στο κα­φε­νείο αλ­λά δεν τα έ­λε­γε πιο έ­ξω και ψή­φι­ζε κα­νο­νι­κά ΝΔ, να ψη­φί­σει ΧΑ, για­τί τα ί­δια λέει. Συμ­φω­νώ για την α­νά­γκη πα­ρου­σίας και α­ντι­πα­ρά­θε­σης στο κοι­νω­νι­κό ε­πί­πε­δο, στο πο­λι­τι­κό τη βρί­σκω πιο δύ­σκο­λο.

Ο τα­ξι­κός και η­λι­κια­κός δι­χα­σμός της κοι­νω­νίας

Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στις δη­μο­σκο­πή­σεις ξε­περ­νά­ει τη ΝΔ, ε­νώ στην πα­ρά­στα­ση νί­κης έ­χει εμ­φα­νή κυ­ριαρ­χία. Οι κοι­νω­νι­κές συμ­μα­χίες του ποιες εί­ναι;

Με ό­ποιον και να κου­βε­ντιά­σεις, εί­τε ο­πα­δό εί­τε και α­ντί­πα­λο του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­λοι πε­ρι­μέ­νουν ό­τι έρ­χε­ται η ώ­ρα του. Η πα­ρά­στα­ση νί­κης δεί­χνει μια ε­μπε­δω­μέ­νη ει­κό­να στην κοι­νω­νία, η ο­ποία βα­σί­ζε­ται, κα­τά τη γνώ­μη μου, και στις πο­λύ κα­λές εμ­φα­νί­σεις Τσί­πρα. Λέει ό­τι ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ εί­ναι η δύ­να­μη του μέλ­λο­ντος. Η δυ­να­μι­κή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ό­πως εκ­φρά­στη­κε το Μάιο και α­κό­μα ε­ντο­νό­τε­ρα τον Ιού­νιο, ή­ταν έ­νας τα­ξι­κός και έ­νας η­λι­κια­κός δι­χα­σμός της κοι­νω­νίας. Οι ε­κλο­γές του Ιου­νίου ή­ταν οι πιο τα­ξι­κά πο­λω­μέ­νες ε­κλο­γές α­πό τη με­τα­πο­λί­τευ­ση και για πρώ­τη φο­ρά, τό­σο τον Μάιο ό­σο και τον Ιού­νιο, εί­χα­με έ­ναν η­λι­κια­κό δι­χα­σμό πρω­το­φα­νή για τα ελ­λη­νι­κά δε­δο­μέ­να. Εί­ναι σαν να εί­χα­με δύο Ελλά­δες, μια ά­νω των 50 και μια κά­τω των 50, οι ο­ποίες δεν ε­πι­κοι­νω­νού­σαν με­τα­ξύ τους. Αυ­τό το φαι­νό­με­νο νο­μί­ζω ό­τι ε­ξα­κο­λου­θεί να ι­σχύει. Πρό­κει­ται για έ­ναν ελ­πι­δο­φό­ρο για το ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ δι­χα­σμό, αλ­λά και ε­ξαι­ρε­τι­κά ε­πι­κίν­δυ­νο για την κοι­νω­νία. Στις ε­πό­με­νες ε­κλο­γές θα έ­χου­με α­κό­μη με­γα­λύ­τε­ρη με­γέ­θυν­ση. Αν α­κού­σει κα­νείς πώς μι­λά­νε οι πλού­σιοι, ας πού­με, για τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­τι αν γί­νει κυ­βέρ­νη­ση ε­μείς θα φύ­γου­με α­πό την Ελλά­δα κλπ θα κα­τα­λά­βει. Αυ­τό το πά­θος δεν το έ­χω ξα­να­δεί πριν ού­τε για τον Α. Πα­παν­δρέ­ου το 1981 που εί­χε φτια­χτεί μια μυ­θο­λο­γία. Τέ­τοιο χά­σμα δεν έ­χω ξα­να­δεί.

Από πού αν­τλεί δυ­νά­μεις ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και πώς μπο­ρεί να αν­τλή­σει πε­ρισ­σό­τε­ρες;

Με αυ­τό το σχή­μα και αν­τλεί δυ­νά­μεις α­πό ό­σους πλήτ­το­νται α­πό την οι­κο­νο­μι­κή πο­λι­τι­κή. Όσοι δεν πά­νε στη ΧΑ στρέ­φο­νται προς τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ. Και προ­φα­νώς δεν υ­πάρ­χει σύ­γκρι­ση ποιος εί­ναι ελ­κυ­στι­κό­τε­ρος. Η ΧΑ εί­ναι ελ­κυ­στι­κή μό­νο για τα συ­γκε­κρι­μέ­να στρώ­μα­τα που εί­πα­με προ­η­γου­μέ­νως. Αυ­τό που πε­ρι­μέ­νει κα­νείς α­πό τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ εί­ναι μια πε­ρισ­σό­τε­ρο ε­νιαία εμ­φά­νι­ση, χω­ρίς τις κα­κο­φω­νίες τις ο­ποίες α­κό­μα έ­χει. Εί­ναι ση­μα­ντι­κό για τον κό­σμο. Άλλο πράγ­μα εί­ναι έ­να δη­μο­κρα­τι­κά ορ­γα­νω­μέ­νο κόμ­μα που έ­χει τις τά­σεις του αλ­λά έ­χει ε­νιαία γραμ­μή, και άλ­λο πράγ­μα εί­ναι να βγαί­νει ο κα­θέ­νας και να λέει άλ­λα πράγ­μα­τα α­πό αυ­τά που εί­πε ο προ­η­γού­με­νος. Ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ πέ­τυ­χε τη με­γά­λη νί­κη τον Μάιο, διό­τι πή­ρε την α­πό­φα­ση να μι­λή­σει για κυ­βέρ­νη­ση της α­ρι­στε­ράς και ε­πι­βρα­βεύ­τη­κε με 27%. Δεν θα έ­λε­γα ό­τι τον Ιού­νιο εί­χε κυ­βερ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα, αλ­λά για πρώ­τη φο­ρά εί­χε αρ­χί­σει να δια­τυ­πώ­νει κυ­βερ­νη­τι­κό πρό­γραμ­μα. Αυ­τό φαί­νε­ται να προ­χω­ρά­ει και να γί­νε­ται πιο σα­φές, πιο συ­γκε­κρι­μέ­νο. Εί­ναι ό­μως το α­πα­ραί­τη­το στοι­χείο για να πεί­σεις αυ­τόν που σή­με­ρα δεν εί­ναι α­κό­μη ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ό­τι μπο­ρεί να σε ε­μπι­στευ­τεί. Και πα­ρά την πρόο­δο που έ­χει γί­νει, δεν μπο­ρώ να πω ό­τι αυ­τό υ­πάρ­χει.

Η α­ντί­δρα­ση του συ­στή­μα­τος

Τι γί­νε­ται με το σύ­στη­μα; Πώς θα α­ντι­με­τω­πί­σει την εν­δε­χό­με­νη κυ­βέρ­νη­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ; Φο­βι­κά, αυ­ταρ­χι­κά; Θα προ­σπα­θή­σει να τον εν­σω­μα­τώ­σει;

Για να τον εν­σω­μα­τώ­σει εί­ναι α­κό­μα πο­λύ νω­ρίς. Και δεν νο­μί­ζω ό­τι θα το προ­σπα­θή­σει. Πι­θα­νόν να προ­σπα­θή­σει λί­γο να α­πα­λύ­νει την α­ντι­πα­ρά­θε­ση. Μια εκ­δο­χή α­ντί­δρα­σης εί­ναι η με­γά­λη ευ­ρω­παϊκή πα­τριω­τι­κή πα­ρά­τα­ξη, την ο­ποία ευαγ­γε­λί­ζε­ται ο Χρυ­σο­χοί­δης, εν­δε­χο­μέ­νως και ο Σα­μα­ράς. Με την ελ­πί­δα ό­τι φο­βί­ζο­ντας θα κερ­δί­σεις. Αυ­τή η εκ­δο­χή έ­χει δύο μειο­νε­κτή­μα­τα. Το έ­να εί­ναι ό­τι δεν εί­ναι σί­γου­ρο πως εί­ναι νι­κη­φό­ρα συμ­μα­χία. Μπο­ρεί και να χά­σει. Κι αν χά­σει έ­τσι, κα­ταρ­ρέει. Και το ό­τι μπο­ρεί να χά­σει, έ­χει να κά­νει και με την αυ­το­νό­μη­ση της λαι­κής δε­ξιάς και την ά­νο­δο της ΧΑ. Εάν τους εί­χε και αυ­τούς εν­σω­μα­τώ­σει, θα εί­χε πο­λύ με­γα­λύ­τε­ρες πι­θα­νό­τη­τες. Επει­δή ό­μως αυ­τοί εύ­χο­νται την κα­τάρ­ρευ­ση της ΝΔ ή αυ­τής της «φι­λο­ευ­ρω­παϊκής» πα­ρά­τα­ξης για να την υ­πο­κα­τα­στή­σουν και να γί­νουν το με­γά­λο κόμ­μα, προ­φα­νώς δεν θα τους κά­νουν το χα­τή­ρι.

Ένα δεύ­τε­ρο μειο­νέ­κτη­μα εί­ναι ό­τι έ­χουν μπλο­κα­ρι­στεί α­πό τον ε­κλο­γι­κό νό­μο. Εκεί­νη η η­λί­θια διά­τα­ξη που α­πα­γο­ρεύει να δο­θεί το πριμ στους συ­να­σπι­σμούς κομ­μά­των, αυ­τή τη στιγ­μή λει­τουρ­γεί ε­να­ντίον μιας πο­λι­τι­κής σύ­μπρα­ξης ΝΔ και ΠΑ­ΣΟ­Κ, στην ο­ποία θα μπο­ρού­σε να μπει α­κό­μη και η ΔΗ­ΜΑΡ μέ­σα, αν ή­ταν έ­να μέ­τω­πο ό­που ο κα­θέ­νας εί­ναι αυ­τό­νο­μος και α­νε­ξάρ­τη­τος. Για να αλ­λά­ξει αυ­τή η ρύθ­μι­ση, θέ­λει 200 βου­λευ­τές. Δεν νο­μί­ζω ό­τι θα κά­τσει κα­νείς να τους κά­νει τη χά­ρη. Το να ε­νω­θούν σε έ­να κόμ­μα α­πο­κλείει τη ΔΗ­ΜΑ­Ρ, ά­ρα πε­ριο­ρι­ζό­μα­στε στη ΝΔ και στο ΠΑ­ΣΟΚ. Έχει πρό­βλη­μα η ε­νο­ποίη­ση, ό­σο υ­πο­βαθ­μι­σμέ­να και να εί­ναι τα brand name ΠΑ­ΣΟΚ και ΝΔ. Έτσι και αλ­λιώς υ­πάρ­χει θέ­μα ε­κλο­γι­κού νό­μου. Με το κα­τα­κερ­μα­τι­σμέ­νο κομ­μα­τι­κό σύ­στη­μα που υ­πάρ­χει, το μό­νο ε­κλο­γι­κό σύ­στη­μα που θα μπο­ρού­σε να α­πο­φορ­τί­σει την κα­τά­στα­ση, εί­ναι μια α­να­λο­γι­κή.

Η Ευ­ρώ­πη πώς θα α­ντι­δρά­σει;

Η Ευ­ρω­πη έ­χει α­πο­δεί­ξει μέ­χρι στιγ­μής ό­τι εί­ναι α­νί­κα­νη να α­ντι­με­τω­πί­σει τις κρί­σεις με ο­ρα­μα­τι­κό τρό­πο. Μό­νο δια­χεί­ρι­ση μέ­ρα με τη μέ­ρα κά­νει. Και αυ­τό το ο­ρα­μα­τι­κά μη­δέν ση­μαί­νει διά­χυ­ση του ευ­ρω­σκε­πτι­κι­σμού στην Ευ­ρώ­πη συ­νο­λι­κά. Με αυ­τή την έν­νοια θεω­ρώ ό­τι εί­ναι υ­πο­χρεω­μέ­νη η η­γε­σία της Ευ­ρώ­πης να κά­νει κά­τι του­λά­χι­στον μέ­χρι το τέ­λος του 2013.Πι­στεύω ό­τι έ­χουν πά­ρει την α­πό­φα­ση ό­τι θα κρα­τή­σουν την Ελλά­δα ε­ντός του ευ­ρώ, ά­ρα ε­φαρ­μό­ζουν τις ι­δε­ο­λη­ψίες τους μέ­χρι ε­κεί που τους παίρ­νει. Το βα­σι­κό πρό­βλη­μα δεν εί­ναι η Ελλά­δα πλέ­ον. Το βα­σι­κό πρό­βλη­μα εί­ναι η Ευ­ρώ­πη. Η Ελλά­δα εί­ναι το μο­ντέ­λο του τι πε­ρι­μέ­νει τους υ­πό­λοι­πους σε μια Ευ­ρώ­πη ό­πως την ο­ρα­μα­τί­ζο­νται. Σί­γου­ρα ό­μως και σε αυ­τό το μο­ντέ­λο κά­ποιες εκ­πτώ­σεις θα κά­νουν. Νο­μί­ζω ό­τι το ο­ρό­ση­μο θα εί­ναι οι γερ­μα­νι­κές ε­κλο­γές.

Κυβέρνηση της αριστεράς και ΣΥΡΙΖΑ

Θα πρέπει να επιμείνει στη γραμμή του ο ΣΥΡΙΖΑ για κυβέρνηση της Αριστεράς;

Δεν μπορείς να φτιάξεις τίποτε άλλο παρά μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Το θέμα είναι ότι για αυτή τη κυβέρνηση της αριστεράς δεν αρκεί ΚΚΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Άρα, θα πρέπει σε αυτή την κυβέρνηση της Αριστεράς να υπάρχει χώρος και για τη σοσιαλδημοκρατία.

Με πολιτική ηγεμονία της Αριστεράς.

Εκλογικά η ηγεμονία βρίσκεται. Ακόμα και αν αθροίζαμε ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, πήραν 18,5%. Από εκεί και πέρα, αφού έχεις την αριθμητική ηγεμονία, έχεις και την πολιτική. Είναι δεδομένο ότι μια κυβέρνηση της αριστεράς θα είναι υπό την ηγεμονία του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν γίνεται αλλιώς.

Υπάρχουν φωνές που λένε, να ανοιχτούμε να βάλουμε νερό στο κρασί μας, μη φοβηθεί ο κόσμος…

Αισθάνομαι ότι υπάρχουν δύο αντιρρήσεις. Η μια να μη νοθεύσουμε το κρασί μας, να είμαστε πρώτα κινηματικοί αριστεροί και μετά κυβερνητικοί. Η άλλη, αφού θα έχουμε κυβέρνηση της Αριστεράς, ας νοθεύσουμε αρκετά το κρασί για να μπορέσουν να συμπράξουν και άλλες δυνάμεις. Θεωρώ εξαιρετικά πρόωρη αυτή τη κουβέντα. Πριν φτάσουμε στο σημείο που να μπορεί να υλοποιηθεί μια κυβέρνηση της αριστεράς, το να θέλουμε να κατοχυρώσουμε την αριστερή ορθοδοξία είναι μια μάχη οπισθοφυλακής. Η βιασύνη να είμαστε όσο πιο κυβερνητικοί γίνεται σε μια φάση που δεν υπάρχουν άλλοι σύμμαχοι, είναι και αυτό άνευ σημασίας. Όταν θα υπάρξει ενδεχόμενο αριστερής κυβέρνησης, τότε προφανώς θα δεις τι συμμαχίες θα κάνεις. Αν υποθέσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ερχόταν πρώτος τον Ιούνιο, δεν θα έπρεπε να συμμαχήσει με κάποιους για να κάνει κυβέρνηση; Άρα δεν θα έπρεπε να νερώσει το κρασί του τότε; Θα έπρεπε. Θα ήταν υποχρεωμένος. Κατά τη γνώμη μου τον Ιούνιο δεν ήταν ώριμος. Ο κόσμος ήταν ώριμος. Ο κόσμος το ήθελε αυτό το πράγμα και για αυτό και ανέβασε τον ΣΥΡΙΖΑ τόσο ψηλά. Οι συσχετισμοί δύναμης τον Ιούνιο δεν ήταν αυτοί που θα επέτρεπαν μια λειτουργική κυβέρνηση της αριστεράς. Ας περιμένουμε.

Οι πολίτες τώρα δεν βγαίνουν, τουλάχιστον στο βαθμό που απαιτείται, στους δρόμους…

Βγαίνω στους δρόμους επειδή κάτι περιμένω. Εγώ περιμένω να βγούνε στους δρόμους, όταν τα μέτρα θα υλοποιούνται. Τότε περιμένω την κοινωνική δυναμική. Προς το παρόν, νομίζω ότι όλοι είναι σε αναμονή. Το ίδιο έγινε και στην προηγούμενη φάση. Ένας χρόνος πέρασε πολιτικά από τα μέτρα Παπανδρέου και μετά άρχισε ο κόσμος να κινείται.

* Ο Η. Νι­κο­λα­κό­που­λος εί­ναι πο­λι­τι­κός ε­πι­στή­μο­νας, κα­θη­γη­τής στο Πα­νε­πι­στή­μιο της Αθή­νας.

left.gr