«Kενό σχολειό»… το σχολείο της Ελλάδας του Μνημονίου

                         

Το υπουργείο Παιδείας προσπαθεί με αντιπαιδαγωγικές «αλχημείες» να καλύψει τις δραματικές ελλείψεις δασκάλων και καθηγητών σε Δημοτικά, Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ. Αυτη τη σιτγμή οι κένες θέσεις εκπαιδευτικών αγγίζουν τις 6.000!

Της Αννας Ανδριτσάκη

«Πέρυσι είχαμε σχολείο χωρίς βιβλία, φέτος σχολείο χωρίς καθηγητές». Πρόκειται για ένα από τα πικρά αστεία που ανταλλάσσουν μεταξύ τους οι εκπαιδευτικοί για να αποδώσουν το μέγεθος του προβλήματος με την έλλειψη καθηγητών και δασκάλων στα σχολεία. Αρκεί, ωστόσο, μόνο το γεγονός ότι για πρώτη φορά στο μέσον της χρονιάς υπάρχουν ακόμα χιλιάδες κενά στα σχολεία. Αυτή τη στιγμή, καταγράφονται περίπου 1.600 κενά σε ........

Γυμνάσια-Λύκεια, 1.500 στα Δημοτικά, εκ των οποίων τα 1.000 σε δασκάλους-νηπιαγωγούς και τα 500 σε ειδικότητες (γυμναστές, ξένων γλωσσών) και, τέλος, 1.300 στην Ειδική Αγωγή.

Με τη ρεαλιστική γλώσσα της πραγματικότητας αυτό σημαίνει: απώλεια δεκάδων χιλιάδων ωρών από την αρχή της χρονιάς και πολλά προβλήματα σε όλους τους τύπους σχολείων, Δημοτικών, Γυμνασίων, Λυκείων, ΕΠΑΛ, ΕΠΑΣ. Υπάρχουν μαθητές σε νησιά (Κυκλάδες, Λήμνο) που δεν έχουν ακόμα διδαχθεί μαθήματα πανελλαδικώς εξεταζόμενα, ενώ στην επαγγελματική εκπαίδευση χτυπάει διαρκώς το κουδούνι. Του κινδύνου.

Σε ορισμένα Επαγγελματικά Λύκεια και σχολές της Θεσσαλονίκης δεν έχουν διδαχτεί ούτε μία ώρα μαθημάτων σε μερικές ειδικότητες. Σε άλλα (κυρίως σε νησιά) μετά βίας γίνεται μάθημα τρεις με τέσσερις ώρες ημερησίως, ενώ ειδικά για τις ΕΠΑΣ με παρέμβασή του ο Συνήγορος του Πολίτη προειδοποιεί για τον κίνδυνο να μην μπορέσουν να αποφοιτήσουν οι μαθητές τους καθώς δεν θα προλάβουν να διδαχθούν την ύλη που απαιτείται για τη λήψη του πτυχίου!

Ορισμένες από τις λύσεις που είτε τα ίδια τα σχολεία αναγκάζονται να βρουν είτε εφαρμόζουν κατόπιν εντολής των διευθύνσεων τρομάζουν περισσότερο από το πρόβλημα. Εκτός από τις υποχρεωτικές υπερωρίες, τις υποχρεωτικές μετακινήσεις εκπαιδευτικών, τη γενίκευση της διδασκαλίας μαθημάτων σε ειδικότητες με β” ανάθεση, τις εθελοντικές διδασκαλίες, τις συγχωνεύσεις τμημάτων (που συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό), ακολουθείται και η λύση… της μη μόρφωσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει δοθεί εντολή στους διευθυντές των σχολείων να κάνουν αναμόρφωση προγράμματος -αν δεν μπορεί να καλυφθεί αλλιώς το κενό- μειώνοντας τις υποχρεωτικές ώρες διδασκαλίας. Ετσι, μάθημα η διδασκαλία του οποίου είναι τρίωρη, πλέον θα διδάσκεται σε δύο ώρες ή ακόμα και δύο ωρών μάθημα θα διδάσκεται για μία ώρα μόνο. Άλλη λύση δεν βρίσκεται. Οχι καθηγητής, όχι μάθημα, όχι εκπαίδευση.

Προκειμένου να εξοικονομηθεί προσωπικό και να μην πέσει έξω ο προϋπολογισμός του υπουργείου Παιδείας αποδεικνύεται απείρως προτιμότερο να χρεοκοπήσει ο θεσμός του σχολείου, η ίδια η εκπαίδευση. Άλλωστε, δεν είναι το μόνο μέτρο που κινείται εκτός παιδαγωγικής λογικής. Όλα έχουν ξεφύγει… Είναι εντός παιδαγωγικού πλαισίου οι συμπτύξεις τμημάτων μεσούσης της χρονιάς ή η εντολή από το υπουργείο για «ιεράρχηση κενών» που, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει αποσταλεί μέσω των διευθυντών Εκπαίδευσης; Πώς, αλήθεια, μπορούν να ιεραρχηθούν κενά που υφίστανται από την έναρξη της σχολικής χρονιάς; Η ίδια λογική ακολουθείται και στα ολοήμερα. Σε πολλές περιοχές η… ιεράρχηση των αναγκών οδήγησε σε κόψιμο του ολοήμερου προγράμματος προκειμένου να καλυφθούν τα πρωινά τμήματα.

Η ατζέντα με τις λύσεις ανάγκης είναι μεγάλη. Πρόσφατα, το υπουργείο Παιδείας μετά τις πιέσεις για την ανυπαρξία διδασκαλίας της β” ξένης γλώσσας προσέλαβε ωρομίσθιους μόνο για τέσσερις ώρες. Δηλαδή, αναγκάζει εκπαιδευτικούς να μετακομίσουν ή να μετακινούνται καθημερινώς από νομό σε νομό για να πάρουν στο τέλος του μήνα 100 με 130 ευρώ. Στο Ρέθυμνο, πριν από λίγες ημέρες, με το καθεστώς των 4ωρων προσλήψεων το υπουργείο κάλυψε τις 44 από τις 194 ώρες σε γαλλικά και γερμανικά. Το ίδιο δε αυτό κακό κόλπο θα γίνει και με τα προγράμματα της Πρόσθετης Διδακτικής και της Ενισχυτικής Διδασκαλίας. Ξεκινάει με κονδύλια ΕΣΠΑ εντός των προσεχών ημερών. Ποιος θα πάει, πού και για πόσα χρήματα στην άλλη άκρη;

Από την αρχή της χρονιάς οι εκπαιδευτικοί είχαν επισημάνει τα μεγάλα προβλήματα που θα δημιουργούνταν, φέτος, όχι μόνον από την έλλειψη πιστώσεων (μόλις 124) αλλά και λόγω του συνδυασμού της με τη χειρότερη από ποτέ αναλογία αποχώρησης-διορισμών των εκπαιδευτικών και με δεδομένες τις υφιστάμενες ελλείψεις σε μόνιμους εκπαιδευτικούς. Οι διαβεβαιώσεις για τη λύση μέσω της πρόσληψης αναπληρωτών διαψεύστηκαν κι αυτές. Με το μαρτύριο της σταγόνας και ύστερα από πολλές φάσεις οι προσλήψεις σταμάτησαν στις 3.113 έναντι των 20.500 που προγραμματίζονταν –μαζί με ωρομίσθιους- στην αρχή της χρονιάς.

Τα κενά είναι διάσπαρτα σε όλη τη χώρα. Στη Θεσσαλονίκη εκατοντάδες (ενδεικτικά καταγράφονται 70 στην Ανατολική Διεύθυνση, 57 στη Δυτική), στην Αθήνα επίσης τόσο σε γενικά όσο και σε επαγγελματικά. Στα γενικά, ειδικά σε περιοχές της Δυτικής Αθήνας γίνονται πυρετωδώς συμπτύξεις τμημάτων. Στα ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ μετρούν 62 κενά σε ειδικότητες.

Ανάλογη η κατάσταση και στην περιφέρεια, σε Πελοπόννησο, Βόρεια Ελλάδα, Κρήτη, νησιά. Στις Κυκλάδες πολλοί μαθητές της Γ” Λυκείου γνωρίζουν από τώρα πως δεν έχουν πολλές ελπίδες στις πανελλαδικές. Δεν έχουν διδαχθεί ακόμα τα μαθήματα! Λίγο πιο μακριά, στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, στον Αγιο Ευστράτιο, ένας μαθητής το πήρε απόφαση. Δεν θα δηλώσει σχολές του 5ο πεδίου. Δεν μπορεί να περιμένει άλλο τον καθηγητή για το μάθημα που χρειάζεται. Την έκανε την ιεράρχησή του…

Στη Λήμνο, στο ΕΠΑΛ Μούδρου η κατάσταση είναι απογοητευτική. Κάνουν μάθημα σχεδόν τις μισές ώρες, οι καθηγητές προσπαθούν να φτιάξουν πρόγραμμα υπερωριών τουλάχιστον για όσους είναι στην τελευταία τάξη. Οι δε μαθητές ξεκίνησαν κατάληψη. Περιμένουν έναν καθηγητή για τα Μαθηματικά, δύο για την ειδικότητα Μηχανολόγων ΑΣΕΤΕΜ, έναν για Ηλεκτρολόγων ΑΣΕΤΕΜ, έναν για Οχημάτων ΤΕΘ και έναν Μουσικών. Σημειωτέον, τα μαθήματα ειδικότητας είναι μαθήματα πανελλαδικώς εξεταζόμενα. Πόση απαξίωση ακόμα μπορεί να αντέξει η επαγγελματική εκπαίδευση; Οι τελειόφοιτοι όχι μόνο δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο εν όψει πανελλαδικών, αλλά και κινδυνεύουν να μην πάρουν τα πτυχία της ειδικότητάς τους. Την ίδια στιγμή στον Αγιο Ευστράτιο λείπουν καθηγητές Νομικών-Πολιτικών Επιστημών, Φυσικής Αγωγής, Γαλλικής Φιλολογίας, Αγγλικής Φιλολογίας. Ακόμα, στις Οινούσσες περιμένουν καθηγητή για το κενό Πλοιάρχου. Στα δε σχολεία Βροντάδου και Καρδαμύλων Γερμανικά δεν διδάσκονται. Υπάρχουν στο πρόγραμμα αλλά όχι στα θρανία.

Στην Κρήτη η Πρωτοβάθμια ακόμα περιμένει. Στο Ρέθυμνο μόνο, λείπουν εννιά δάσκαλοι και τρεις ακόμα προσεχώς, τέσσερις νηπιαγωγοί, τρεις Αγγλικών πλήρους ωραρίου και έξι μειωμένου, επτά γυμναστές, Πληροφορικής, τέσσερις Μουσικής, δύο θεατρολόγοι, δύο Εικαστικών (όλοι μειωμένου ωραρίου). Ακόμα, πολλά κενά καταγράφονται στην Ειδική Αγωγή.

Κάποιοι δάσκαλοι λένε: Ενα παιδί μια φορά στη ζωή του είναι σε μια συγκεκριμένη τάξη και κάθε μέρα που περνάει χωρίς δάσκαλο δεν αναπληρώνεται. Ποιος δεν το καταλαβαίνει;

……………………………………………………………………………………………………………………………

Ελένη Λαμπροπούλου, καθηγήτρια Πληροφορικής:

«Διδάσκω σε τρία επαγγελματικά Γυμνάσια. Εχω συμπληρώσει 17 χρόνια διδασκαλίας. Δεν βαρυγκωμώ. Ούτε φυγοπονώ. Πρέπει να συμπληρώνω τις ώρες μου. Και αυτή είναι η διάθεση όλων όσοι μετακινούμαστε από σχολείο σε σχολείο. Ομως πρέπει να γίνεται με έναν πιο ανθρώπινο τρόπο και κυρίως προς όφελος της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Η οργανική μου θέση είναι στον Νέο Κόσμο. Το δεύτερο σχολείο στο οποίο συμπληρώνω το ωράριό μου είναι στον Αγ. Παντελεήμονα (εγώ το επέλεξα) και το τρίτο στους Αμπελοκήπους. Δύο μέρες είμαι στο ένα, δύο στο άλλο και μία μέρα στο τρίτο. Εκτός από τη διδασκαλία έχω αναλάβει και οτιδήποτε έχει σχέση με την πληροφορική στο διοικητικό κομμάτι. Διαχείριση του μηχανογραφικού συστήματος «Νέστωρ», καταστάσεις εγγραφής, στατιστικά, παραγγελίες, ελέγχους, απουσίες, τώρα τις αιτήσεις για πανελλαδικές κ.ά.

Πέρα από την ταλαιπωρία, είναι η αγωνία μου μήπως δεν είμαι επαρκής. Δεν προλαβαίνω να προσφέρω όσα θέλω. Δεν μπορώ να αφοσιωθώ, να επενδύσω στους μαθητές μου. Στο δεύτερο σχολείο έκανα και Μαθηματικά. Οταν το τμήμα μου συνεπτύχθη με άλλο, σταμάτησα να διδάσκω το μάθημα διότι –φυσικά- ανέλαβε ο συνάδελφος μαθηματικός. Μου στοίχισε. Την εντολή για το τρίτο σχολείο την πήρα πριν από 20 ημέρες. Φλεβάρη μήνα με ένα μονόωρο μάθημα τι θα προλάβω να κάνω; Και είναι άγνωστο αν θα μείνω μέχρι τέλους ή για ενάμιση μήνα.

Το πέρασμα από τα σχολεία είναι αποσπασματικό. Δεν είναι εύκολο να λειτουργούμε ως εκπαιδευτικοί. Δεν προλαβαίνουμε να γίνουμε μέρος του συνόλου, να γνωρίσουμε το περιβάλλον, τους μαθητές, τις ιδιαιτερότητες του σχολείου. Εχουμε μετατραπεί σε αλεξιπτωτιστές ή τουρίστες. Αν και εγώ νιώθω σαν στόκος που καλύπτει τις τρύπες στον τοίχο».

……………………………………………………………………………………………………………………….

Γαρυφαλλιά Μάστορη, δασκάλα Θεατρικής Αγωγής:

«Φέτος διδάσκω σε δύο σχολεία. Εχει υπάρξει χρονιά που δίδασκα σε τέσσερα σχολεία, ενώ έχω συναδέλφους που έχουν αναγκαστεί να συμπληρώνουν το ωράριό τους σε έξι σχολεία. Αυτό συμβαίνει κυρίως στα ολοήμερα και ακόμη περισσότερο στις ειδικότητες που απασχολούνται στα περιβόητα ΕΑΕΠ, τα ολοήμερα με το Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα.

Υπάρχει η πρόληψη τα σχολεία στα οποία μετακινούμαστε να ανήκουν στην ίδια διεύθυνση. Δεν αρκεί. Πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να μην είμαστε εγκαίρως στις θέσεις μας. Ειδικά αν δεν υπάρχει αυτοκίνητο ή καλές συγκοινωνίες.

Εγώ διδάσκω σ’ ένα Δημοτικό μέσα στη Χαλκίδα και σ” ένα άλλο εκτός πόλης, σε απόσταση περίπου 10 χιλιομέτρων. Αν δεν είχα το αυτοκίνητο δεν θα μπορούσα να τα καταφέρω. Πέρυσι, μια μέρα μέσα στην εβδομάδα τις τρεις πρώτες ώρες ήμουν στο ένα σχολείο και τις υπόλοιπες τρεις στο άλλο. Πώς να προλάβεις να είσαι σε λίγα λεπτά στην επόμενη τάξη; Πιστέψτε με, είναι πολύ δύσκολο.

Απαιτείται τεράστιος προσωπικός αγώνας. Πρέπει να γίνονται όλα πολύ γρήγορα και όλα συμπιέζονται. Αναπόφευκτα επηρεάζεται και η ποιότητα. Σπαταλάς πολλή ενέργεια για να κάνεις, εντέλει, μπαλώματα ενώ δημιουργούνται πολλά παράλληλα προβλήματα. Δεν μπορούν, λ.χ., να προαχθούν σχέσεις συνεργασίας μεταξύ των δασκάλων, εξίσου σημαντικό για την παραγωγή του εκπαιδευτικού έργου.

Από την άλλη, διαλύονται προσωπικότητες, σχέσεις. Δημιουργούνται πολλά προβλήματα. Οικονομικά αλλά και διαπροσωπικά. Και την ίδια στιγμή να μη γίνεται τίποτα ώστε να διορθωθεί η κατάσταση, έστω όπου είναι εφικτό. Γιατί να υπάρχουν σ’ ένα σχολείο δύο θεατρολόγοι μειωμένου ωραρίου -που αναγκάζονται να μετακινούνται- και όχι ένας με πλήρες ωράριο;»

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ